وقتی روح‌الله شعر می‌سرود
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۸۹۱۰۶۰
ایسنا/خراسان رضوی در ظاهر چنین به‌نظر می‌رسد که شخصیت‌های سیاسی روحیۀ خشنی داشته و از لطافت کلام بهره‌مند نباشند، اما امام‌خمینی(ره) خلاف آن را ثابت کرده است؛ روح‌الله نه تنها روحیه‌ای با لطافت داشت، بلکه شعر هم می‌سرود.
به گزارش ایسنا، امام‌خمینی(ره) به‌دلیل تواضع شخصیتی، هیچ‌گاه خود را شاعر ندانستند، چنان‌که در صحیفۀ غرای خویش چنین فرموده‌اند: «باید به حق بگویم که نه در جوانی که فصل شعر و شعور است و اکنون سپری شده و نه در فصل پیری، که آن را هم پشت ِسر گذاشته‌ام و نه در حال ارذل‌العمر که اکنون با آن دست به گریبانم، قدرت شعرگویی نداشتم».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اشعار امام خمینی(ره) برای نخستین بار، ۱۸ روز پس از درگذشت وی در روزنامه کیهان منتشر شد. اولین شعر منتشر شده از وی غزلی هفت بیتی بود با مطلع «من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم» که توسط احمد خمینی، فرزند وی در اختیار این روزنامه قرار گرفته بود.
برخی از اشعار ایشان در طی حوادث گوناگون روزگار از بین رفته‌اند، اما اشعار موجود در چند دفتر به نامهای «سبوی عشق»، «بادۀ عشق»، «نقطۀ عطف» و «محرم راز» منتشر شده‌اند، اما کلیات اشعارشان «دیوان امام» است.
اشعار امام خمینی(ره) عمدتاً به سبک عراقی است و گاه صبغه‌هایی از سبک هندی را داراست. شاخصۀ اصلی سروده‌های ایشان «عرفان» است. اندیشۀ عرفانی، مهم‌ترین گرایش شعری امام خمینی(ره) است، اما موضوع‌های اجتماعی نیز در اندیشۀ شعری ایشان جایگاه ویژه‌ای دارد. هم‌چنین موضوع‌های عاشقانه و غنایی و حماسی نیز در دیوان ایشان به‌چشم می‌خورد.
اشعار امام خمینی(ره) از نگاه برخی شاعران برجسته
اشعار امام خمینی(ره) بدون در نظر گرفتن وجهۀ شناخته‌شدۀ ایشان، بلکه به لحاظ فنی مورد توجه و تمجید بزرگان ادب معاصر قرار گرفته است، طوری که حمید سبزواری، عبدالجبار کاکایی، رحیم زریان و محمدعلی بهمنی در طی گفت‌وگویی که بیست‌ودوم خرداد ۱۳۸۷ با روزنامه کیهان داشته‌اند، در این رابطه به شرح زیر صحبت کرده‌اند:
حمید سبزواری: امام نادرۀ روزگار خویش است. اگرچه مقام امام‌خمینی(ره) همیشه فراتر از یک شاعر است، اما نمی‌توان از شعر او که در حوزۀ اندیشه‌های عرفانی در روزگار معاصر نظیر ندارد، چشم پوشید و باید گفت اشعار ایشان سرشار از اصطلاحات و عبارات و کنایه‌هایی است که همگی مفاهیم عمیق عرفانی را در دل خود جای می‌دهند و هرکدام از این واژه‌ها رموزی است که آن حضرت برای بیان عشق و ارادت خود به ذات باری‌تعالی برگزیده است. شعر امام در راستای اهداف متعالی انقلاب اسلامی و بیان مسائل الهی و انسانی است که از خواندن آنها عطر اشعار مولوی و حافظ به مشام می‌رسد. از طرفی دیگر سبک امام، سبک عراقی است و این سبک نیز به نوبۀ خود یادآور بزرگان عرصۀ شعر و شاعری است.
عبدالجبار کاکایی: امام، داعیۀ شاعری نداشتند و پایبند انتشار آثارشان نبودند، اشعاری که ایشان در جوانی سروده‌اند از لحاظ زبان و تکنیک و اشعاری که بعد از آن سروده‌اند، از لحاظ محتوایی بسیار قابل اهمیت هستند.
رحیم زریان: اشعار امام خمینی(ره)، متأثر از حافظ و مایه‌های عرفانی اشعار اوست. غزلیات و رباعیات ایشان قوی، ناب و تأثیرگذارند و مضامین عرفانی و مذهبی در اشعار ایشان وجود دارند. امام خمینی(ره) قبل از آن‌که به‌عنوان سیاست‌مداری توانا شناخته شوند، شخصیتی صاحب نظر در فقه، فلسفه و عرفان بودند که توانایی ایشان در شعرسرایی، پس از رحلت‌شان آشکار شد.
محمدعلی بهمنی: باید با توجه به جایگاه امام، بعضی از شعرها از دیوان ایشان حذف و استواری اشعارشان حفظ شود. چراکه بعضی از اشعار، ممکن است برای زمان کوتاهی با ارزش باشند و پس از آن اهمیت خود را از دست بدهند. این نکته دربارۀ همۀ شاعران صدق می‌کند و هرگز از ارزش سایر اشعار نمی‌کاهد و چه بسا باعث توجه بیشتر به قوت سایر اشعار نیز شود، اما در کل، غزلیات امام خمینی(ره) از پختگی و استواری خاصی برخوردارند.
مصطفی محدثی خراسانی نیز در گفت‌وگویی که سیزدهم خرداد ۱۳۹۸ در روزنامه خراسان به چاپ رسیده چنین گفته است: حضرت امام(ره) در کنار اینکه رهبر سیاسی مقتدر و توانمندی بوده‌اند، وجهۀ شاعرانه و لطیف هم داشته‌اند که شاید برای خیلی‌ها سؤال باشد که چگونه این دو وجه به‌ظاهر متضاد می‌تواند در یک‌نفر جمع شود. قلۀ شعر فارسی، عرفان است و اگر از این منظر بخواهیم نگاه کنیم حضرت امام(ره) هم به عنوان کسی که اهل عرفان است، ارتباطش با شعر چیز غریبی نیست. از وجوه و مضامین خیلی برجستۀ شعر حضرت امام (ره) می‌توان به وجه عرفانی آن اشاره کرد، عرفان ایشان همان عرفان اسلامی است. خیلی مهم است توجه کنیم که عرفان ایشان از جنس عرفانی که مردم‌گریز باشد و زاویه‌نشینی اختیار کند نیست، بلکه عرفانی فعال و اجتماعی است که به‌دنبال اصلاح جامعه و بشریت است. عرفانی است که با مظاهر زهدفروشی و ریاکاری مبارزه می‌کند. همین نگاه را اگر بررسی کنیم در شعر حافظ بسیار متجلی است. از این منظر می‌توانیم بگوییم به شعر حافظ نزدیک‌تر است.
اشعاری از امام خمینی(ره) که تبدیل به موسیقی شد
چهره‌های برجستۀ موسیقی کشور نیز بخشی از اشعار امام(ره) را با طنین صدای خویش در دنیای موسیقی، ماندگار کرده‌اند. باتوجه به این نکته که قالب غزل دربردارندۀ عاطفی‌ترین مضامین شعری است، عمدۀ اشعاری که در عرصۀ اجرا مورد توجه موسیقی‌دانان و خوانندگان قرار گرفته، غزلیات رهبر کبیر انقلاب است. برخی از آلبوم‌ها و قطعه‌های موسیقی که اشعار امام خمینی(ره) در آنها به‌کار رفته است به شرح زیر است.
قطعۀ حدیث دل: آلبوم «سایۀ دوست» با صدای عبدالحسین مختاباد و موسیقی ارکستر سمفونیک تهران به یاد امام‌خمینی(ره) اجرا شده است. این آلبوم در سال ۱۳۹۰ از سوی مؤسسۀ فرهنگی‌هنری عروج منتشر شد. «حدیث دل» عنوان قطعه‌ای از این آلبوم است که براساس شعری از امام‌خمینی (ره) به همین نام خوانده شده است.
بر سر کوی تو ای می‌زده! دیوانه شدم
عقل را راندم و وابستۀ میخانه شدم
دور آن شمع دل‌افروز، چو پروانه شدم
به هوای شکن گیسوی تو شانه شدم
درد دل را به که گویم که دوایی بدهد؟
ای گل باغ وفا! درد مرا درمان کن
جرعه‌ای ریز و مرا بندۀ نافرمان کن
راز می‌خوارگیم از همه‌کس پنهان کن
گوشۀ چشم به حال من بی‌سامان کن
باشد آن شاهد دلدار سرایی بدهد
قطعه‌ای از آلبوم یاد یار: «یاد یار» آلبوم موسیقی است که با صدای حسام‌الدین سراج اجرا شده است. قطعه‌ای از این آلبوم در سوگ امام خمینی(ره) ساخته شده است. این آلبوم در سال ۱۳۶۹ به وسیلۀ مرکز فرهنگی‌هنری عروج و مؤسسۀ فرهنگی‌هنری فجر انتشار یافت. رباعی «هم‌راز» در این قطعه خوانده شده است
آن شب که همه میکده‌ها باز شوند
یاران خرابات هم‌آواز شوند
فارغ ز رقیب، در کنار محبوب
طومار فراق بسته،
هم‌راز شوند
قطعۀ شِکوه: آلبوم «فاصله» با صدای محمد اصفهانی است که در سال ۱۳۷۸ ساخته و از سوی شرکت فرهنگی‌هنری پیام منتشر شد. «شِکوه» نام هشتمین قطعۀ این آلبوم است. غزل «انتظار» از امام‌خمینی (ره)، برای اجرا در این قطعه انتخاب شده است.
از غم دوست، در این میکده فریاد کشم
دادرس نیست که در هجر رُخش داد کشم
داد و بیداد که در محفل ما، رندی نیست
که برش شکوه برم، داد ز بیداد کشم
شادیم داد، غمم داد و جفا داد و وفا
با صفا منّت آن را که به من داد، کشم
عاشقم، عاشق روی تو نه چیز دگری
بار هجران و وصالت به دل شاد کشم
در غمت ای گل وحشی‌ِ من، ای خسرو من!
جور مجنون ببرم، تیشۀ فرهاد کشم
مُردَم از زندگی بی‌تو که بامن هستی
طرفه‌سرّی است که باید بَرِ استاد کشم
سال‌ها می‌گذرد، حادثه‌ها می‌آید
انتظار فرج از نیمۀ خرداد کشم
پرده برگیر که من یار توام!
عاشقم عاشق رخسار توام
عشوه کن، ناز نما، لب بگشا
جانِ من! عاشق گفتار توام
بر سر بستر من پا بگذار
منِ دل‌سوخته بیمارِ توام
با وصالت، ز دلم عقده گشا
جلوه‌ای کن که گرفتار توام
عاشقی سربه گریبانم من
مستم و مردۀ دیدار توام
گر کُشی، یا بنوازی، ای دوست!
عاشقم، یار وفادار توام
هرکه بینیم خریدار تو است
من، خریدارِ خریدارِ توام
قطعۀ شمع وجود: «حضور» آلبومی پرخواننده است. در این آلبوم که در رثای امام خمینی(ره) ساخته شده، یازده قطعه با حضور چهره‌های موسیقی کشور اجرا شده است. خواننده‌هایی نظیر محمد اصفهانی، مجید اخشابی، حمید غلامعلی، حسین زمان، بیژن خاوری، مهدی سپهر، امید سیاره، حسین بهادری، پرویز طاهری در این آلبوم خوانده‌اند. قطعۀ «شمع وجود» با صدای محمد اصفهانی و غزلی از حضرت امام(ره) به همین نام خوانده شده که مطلع آن چنین است:
آید آن روز که من هجرت از این خانه کُنم؟
از جهان پر زده، در شاخ عدم لانه کُنم؟
آلبوم دیدار دوست: دیدار دوست، ساختۀ مهدی نظری و حسین زندی است. این آلبوم به مناسبت بیست‌وسومین سالگرد ارتحال ملکوتی بنیان‌گذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) تولید شده است و سه خواننده به نامهای مهدی نظری، مسعود نوریان و علی‌رضا وکیلی‌منش در آن به اجرا پرداخته‌اند. امتیاز این آلبوم موسیقی در این است که نه یک یا چند قطعۀ انتخابی، بلکه تمام قطعه‌های آن براساس اشعار امام ساخته شده است. این آلبوم از سوی دفتر موسیقی معاونت امور هنری و توسط انجمن موسیقی ایران تولید و منتشر شده است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری امام خميني ره اشعار امام خمینی ره امام خمینی فرهنگی هنری خوانده شده قطعه ای حضرت امام منتشر شد امام ره
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۸۹۱۰۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اسناد ساواک درباره‌ی همسر حاج آقا مصطفی خمینی چه می‌گویند؟
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، فرزند آیت‌الله مرتضی حائری یزدی (و نوه مؤسس حوزه علمیه قم)، عروس امام خمینی(ره) و همسر آیت‌الله سید مصطفی خمینی که همراه پدرش در تبعید بود و در تبعید شهید شد؛ هرکدام این نسبت‌های خانوادگی کافی بود تا معصومه حائری یزدی تحت نظر و مراقبت ساواک باشد. مرکز اسناد انقلاب اسلامی به‌تازگی اسنادی را منتشر کرده که نشان‌دهنده‌ی این نظارت است. در ادامه گزارش این مرکز و نیز اسناد پیوست آن را ملاحظه می‌کنید:
معصومه حائری یزدی روز پنجشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ در ۸۶ سالگی درگذشت و پیکر ایشان روز هشتم اردیبهشت پس از تشییع در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) در بقعه شیخ فضل‌الله به خاک سپرده شد. محل دفن ایشان از این جهت نمادین است که بقعه شیخ فضل‌الله نوری در سال‌های دور محل ملاقات امام خمینی(ره) و آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی بود که به جز همکاری در هیأت مصلحین حوزه، هر روز هنگام غروب آفتاب آنجا با هم گفت‌وگو می‌کردند.[۱]
ازدواج مصطفی و معصومه در سال ۱۳۳۳، پیوند دو خاندان خمینی و حائری یزدی بود؛ این زندگی مشترک پس از ده سال با تبعید حاج مصطفی خمینی همراه پدر، وارد مرحله تازه‌ای شد و تا زمان شهادت همسر در اول آبان ۱۳۵۶، معصومه حائری بارها برای دیدارش به نجف رفت و برگشت.
یکی از سندهایی که در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی وجود دارد (شماره پرونده ۳۹۲)، موافقت اداره کل سوم ساواک با درخواست معصومه حائری برای صدور گذرنامه جهت مسافرت به عراق را نشان می‌دهد.
طبق این اسناد، شهربانی کل کشور در نامهای محرمانه از ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور درباره تقاضای صدور پروانه خروج از کشور استعلام می‌گیرد:
«شهربانی کل کشور
تاریخ ۴۶.۶.۱۳
از شهربانی کل کشور (اداره اطلاعات)
به تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور
درباره معصومه حائری یزدی فرزند مرتضی شناسنامه ۶۹۲۳۵ قم متولد ۱۳۱۷
نامبرده بالا طی تسلیم شرحی اعلام نموده مدتی قبل برای دیدار بستگان خود از عراق به ایران مراجعت و جهت بازگشت به کشور مزبور به منظور ملحق شدن به همسرش حاج سیدمصطفی خمینی تقاضای صدور پروانه خروج نموده است. خواهشمند است دستور فرمائید نسبت به انجام درخواست مشارالیها نظریه اعلام دارند.
رئیس شهربانی کل کشور . سپهبد مبصر از طرف سرتیپ صمد پاکپور»
اداره کل امنیت داخلی ساواک در گزارشی خیلی محرمانه دستور می‌دهد که ضمن موافقت با عزیمت عروس آیت‌الله خمینی در موقع خروج او بازرسی بدنی شود:
«سازمان اطلاعات و امنیت کشور
تاریخ: ۴۶.۶.۱۹
گزارش
درباره: بانو معصومه حائری یزدی (همسر مصطفی خمینی فرزند آیت‌الله خمینی)
محترماً به عرض می‌رساند شهربانی کل کشور صلاحیت مشارالیها را جهت صدور پروانه خروج به مقصد کشور عراق از ساواک استعلام نموده است.
با توجه به اینکه همسر مشارالیها در عراق بسر می‌برد و قبلاً هم با عزیمت او موافقت گردیده در صورت تصویب ضمن موافقت با عزیمتش در موقع خروج او از مرز ضمن بازرسی وسایلش توسط بانویی بازرسی بدنی هم انجام شود.»
در نهایت اداره کل سوم ساواک با سفر او به عراق موافقت می‌کند:
«سازمان اطلاعات و امنیت کشور
از اداره کل سوم
به مدیریت کل اداره نهم (۹۱۱)
درباره: معصومه حائری یزدی فرزند سید مرتضی
بازگشت ۹۱۱.۷۸۶۹-۴۶.۶.۱۸
عزیمت مشارالیها به کشور عراق از نظر این اداره کل بلامانع است.
مدیرکل اداره سوم. مقدم ۴۶.۷.۱»
رفت‌وبرگشت همسر سیدمصطفی خمینی به ایران در سال‌های بعد هم از سوی ساواک تحت نظر بود؛ یکی در سال ۱۳۵۵ گزارش ساواک قم درباره سفر بانو خدیجه ثقفی (همسر امام) با معصومه حائری یزدی (همسر مصطفی خمینی) و نوه‌های ایشان از عراق به تهران و قم به منظور دیدار اقوام.
در این گزارش با موضوع «ورود همسر و عروس خمینی به ایران» آمده است: « روز پنجشنبه ۳۵.۴.۳ همسر خمینی به اتفاق عروسش (همسر مصطفی) و نوه‌هایش از بغداد وسیله هواپیما وارد تهران شدند. همسر خمینی به منزل پدرش رفته و چند روزی برای دیدن خویشاوندانش در تهران خواهد ماند ولی همسر مصطفی (عروس خمینی) به قم آمده و به منزل آقا مرتضی حائری وارد شده است. همسر محمدعلی موسوی که دختر آقای بنابی است و در نجف با عروس خمینی سابقه دوستی داشته در قم به ملاقات ایشان رفته بود و از قول وی نقل می‌کرد که آقای خوئی اخیراً که خواست درس شروع کند کسی را نزد آقای خمینی فرستاد و از ایشان صلاح کرد و به صلاح آقای خمینی درس را شروع کرده است لکن خود خمینی تاکنون درس شروع نکرده و از وضع آنجا بسیار ناراحت است. وی افزوده بود که وضع آخوندها در نجف فعلاً تا حدودی خوب است و افرادی که از طرفداران خمینی هستند به هیچ وجه مورد تعرض حکومت واقع نمی‌شوند بلکه از دیگران آزادتر زندگی می‌کنند ولی حوزه نجف بسیار محدود شده است و اضافه کرده بود که محمدعلی منتظری هم در نجف است و اکثراً به مسافرت می‌رود.
نظریه شنبه - نظری ندارد.
نظریه یکشنبه - مفاد گزارش صحیح است. همسر مصطفی خمینی دختر آقای مرتضی حائری است که به منطور دیدن والدین و خویشاوندانش به ایران مراجعت کرده و به قم آمده. ضمناً همسر خمینی هم دختر ثقفی است و والدینش در تهران سکونت دارند. نامبرده مسلماً پس از مدتی طبق معمول به منظور دیدن فرزندانش به قم خواهد آمد.
نظریه دوشنبه - نظریه یکشنبه مورد تایید می‌باشد. ضمناً دو برگ فتوکپی نامه خمینی و همسرش که برای دخترشان به آدرس قم ارسال شده جهت مزید استحضار به پیوست تقدیم می‌گردد.
نظریه سه‌شنبه - مفاد گزارش خبر و نظرات داده شده مورد تائید است.»
چند ماه پس از شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، اداره کل سوم ساواک در ۲۲ تیر ۱۳۵۷ از ساواک اراک برای تحقیق در زمینه بازگشت فرزند و همسر او به قم استعلام کرد: «طبق اطلاع نوه خمینی به نام حسین مصطفی خمینی فرزند مصطفی به اتفاق مادرش به ایران عزیمت و گویا در قم سکونت دارد. سریعاً در این زمینه تحقیقات لازم معمول نتیجه اعلام - ثابتی
گیرنده - سازمان قم جهت اقدام لازم و اعلام نتیجه»
سه ماه بعد نمایندگی ساواک در کویت در گزارشی خیلی محرمانه، منشأ تأیید نگرانی آیت‌الله شهاب‌الدین مرعشی نجفی و علمای تهران و قم از محاصره منزل امام خمینی توسط دولت عراق را «همسر مصطفی مرحوم» عنوان کرد:
«موسویان ضمن یک تماس تلفنی با شیخ فتوت در کویت به او گفته آقایان نجفی مرعشی و چند تن از علماء در تهران و قم اطلاع پیدا کرده‌اند که منزل آقا (خمینی) را دولت عراق محاصره کرده و آقایان ناراحت هستند. شما تحقیق کنید و نتیجه را به ما بگوئید. شیخ فتوت هم کوشش کرد که مستقیما با منزل خمینی تماس بگیرد ولی نتوانست و سپس به منزل پسرش مرحوم مصطفی تلفن کرد و عروس خمینی موضوع را تأیید و اضافه نمود که آقا برای نماز و زیارت به حرم می‌روند ولی خیلی از این وضع ناراحت هستند و دولت عراق تحت عنوان محافظت از آقا این کار را می‌کند اما چون اعتراض کرده‌اند قرار است تا فردا مأمورین را بردارند و لذا فردای روز بعد شیخ نامبرده تلفن کرده و متوجه شده که منزل از محاصره خارج شده است.
نظریه منبع - زمانیکه مصطفی خمینی زنده بود شیخ فتوت به لحاظ روابط و آشنایی قبلی با او از قم به منزل آنان در عراق می‌رفت و با این لحاظ عروس خمینی او را کاملا می‌شناسد و مطالبی را که می‌گوید صحت دارد.
نظریه ۱ - مفاد گزارش و نظریه منبع صحت دارد.
نظریه ۲- نظریه ۱ مورد تأیید است.»
پی‌نوشت:
۱- زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت‌الله بروجردی، علی دوانی، ص۳۱۳
۲۵۹۵۷
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901345
به بهانه تقابل بایرن مونیخ و رئال مادرید؛ گل های کریستیانو رونالدو در آلیانز آرنا / فیلم